گنبد و گلدسته

گنبد و گلدسته حرم حضرت ابوالفضل (ع)

بر فراز حرم حضرت ابوالفضل(ع) گنبدی است به قطر 12 متر و با شکلی متمایز از دیگر گنبدها. گنبدی نیم کروی با نوک تیز و ساقه‌ای نسبتا بلند است و از آن، پنجره‌هایی با قوس‌های کمان ابرویی و نوک تیز به بیرون گشوده می‌شود.

نمای داخل گنبد در قسمت ساقه کمربندی با زمینه بنفش تیره است که آیاتی از قرآن کریم به رنگ سفید برآن نقش بسته است.

چنان که بر قسمتی از گنبد ثبت شده،‌ به سال 1305 هجری آن را از کاشی‌کاری‌‌‌های بدیعی برخوردار ساخته‌اند. اما در سال 1375 هجری قمری (1955م.) این گنبد طلاکاری شد. در این سال علامه شیخ محمد خطیب طی تلگرامی به نخست وزیر وقت عراق، محمد فاضل جمالی، درخواست کرد گنبد را طلاکاری کنند. بنابراین درخواست، طلاکاری گنبد انجام یافت و بر پایه اسناد موجود در مدیریت اوقاف کربلا، 6418 خشت طلا بر پوشش گنبد به کار رفت. در قسمت پایین گنبد آیاتی از قرآن همراه با آ‌یینه‌کاری نقش بسته است. ارتفاع گنبد از روی زمین 39 متر است..

گلدسته‌ها

در گوشه ایوان طلا و در مجاورت دیوار حرم، دو گلدسته است؛ نیمه بالای هر یک از این گلدسته‌ها با طلای خالص روکش شده و مجموع خشت‌های طلای به کار رفته بدین منظور 2016 عدد است. نیمه پایین گلدسته‌ها نیز ترکیب آجر و صفحه‌های کاشی است و از خشت‌های کاشی که به صورت حصیر بافی در کنار هم چیده شده‌اند کلمه‌های «الله»، «محمد»، «رسول» و «عباس» به خط کوفی پدید آمده است. در قسمت بالایی هر یک از گلدسته‌‌ها اتاقکی است مسقّف که بر لبه‌هایی بنا شده و در زیر سقف نیز مقرنس‌کاری است. سر گلدسته‌ها نیز نیمکره نوک‌تیز و دارای شیارهای عمودی نصف النهار مانندی است. گلدسته‌ها بلند هستند و ارتفاع آنها به 44 متر می‌رسد.

چنان که از نوشته پایین گلدسته‌ها پیداست،‌مرحوم محمد حسین صدر اعظم به سال 1221 هجری قمری به نوسازی و کاشی‌کاری آنها اقدام کرده است.

در زیربنای حرم راهرویی زیرزمین است که در آن از یکی از رواق‌ها باز می‌شود و به مدفن امام(ع) می‌رسد. این راهرو نشانی از دقت و عظمت معماری آن روزگار است.