کتابی که رهبر توصیه کرد

کتابی که رهبر توصیه کرد 

حضرت آیت الله خامنه ای 42 سال پیش در مقدمه کتاب "صلح الحسن" اظهار امیدواری کردند که جامعه فارسی زبان از مطالعه این کتاب بهره گیرند. چون موضوع صلح امام حسن (ع) با معاویه را به صورت جامع برای محققان تبیین کرده است.

کتاب "صلح‏الحسن" نوشته مرحوم شیخ راضی آل‏یاسین و با مقدمه علامه مرحوم سید عبدالحسین شرف الدین و ترجمه رهبر معظم انقلاب را می‎توان یکی از بهترین آثاری برشمرد که تاکنون به ماجرای صلح امام حسن(ع) پرداخته است.

مقام معظم رهبری در مقدمه این کتاب نوشته‏اند: پیش از اینکه به ترجمه این کتاب بپردازم، مدت ها در فکر تهیه نوشته ای در تحلیل موضوع صلح امام حسن (ع) بودم و حتی پاره ای یادداشت های لازم را نیز گرد آورده بودم ولی امتیازات فراوان این کتاب ، مرا از فکر نخستین بازداشت و به ترجمه این اثر ارزشمند وادار کرد.

معظم له در ادامه اظهار امیدواری کردند که جامعه فارسی زبان نیز همچون ایشان از مطالعه این کتاب بهره گیرند و برای اولین بار درباره این موضوع با اهمیت، کتابی جامع در معرض افکار جویندگان و محققان قرار گیرد.

 و درباره کتاب و مولف آن هر چه بنویسم، به شیوایی نوشته سید شرف الدین عاملی -آن شرف دین و آبروی مسلمین- نخواهد بود که در معرفی این دو، به راستی و درستی و انصاف سخن رانده و بیش از آن، حد من نیست.

در ادامه قسمت‎هایی از مقدمه بسیار عمیق علامه شرف‏الدین بر این کتاب را خدمتتان تقدیم می کنیم:

صلح حسن (ع) با معاویه از دشوارترین حوادثی بود که امامان اهل بیت پس از رسول اکرم (ص) از ناحیه این امت بدان دچار شدند.

امام حسن (ع) با این صلح آن چنان محنت طاقت فرسایی کشید که هیچ کس جز به کمک خداوند، قادر بر تحمل آن نیست، لیکن او این آزمایش عظیم را با پایداری و متانت تحمل کرد و سربلند و پیروزمند و دست یافته، به هدف خود یعنی مراعات حکم خدا، قرآن، پیامبر و صلاح مسلمانان از آن بیرون آمد و این همان هدفی بود که او برای هر گفتار و عمل به آن نظر داشت و عشق می ورزید.

آنان که او را به راحت طلبی و عافیت اندیشی متهم کرده اند و هم آن دسته از شیعیان که تحت تاثیر شور و احساس، آرزو برده اند که کاش وی نیز در جهاد با معاویه پایداری می کرد و از راه شهادت، زندگی می یافت و به پیروزی از همان راهی که برادرش در روز عاشورا رفت و رسید، می رفت و می رسید، این مساله هر دو گروه را در میزان سنجش فکر و خرد، وزن و مقداری نیست.

شگفت آن که مردم هنوز درباره صلح دچار اشتباه و کج بینی اند و کسی نیست که با بررسی کامل و با استناد و دلایل و شواهد عقلی و نقلی سیمای این صلح را روشن سازد.

من ، بارها در این صدد بوده ام ، ولى مشیت حکیمانه ى خداى عزوجل – بر این قرار گرفت که بدین مهم ، کسى را که از همه رو سزاوارتر و شایسته تر است ، بر انگیزد و او فراهم آورنده ى این کتاب مبتکرانه – صلح الحسن – است که بحق ، در موضوع خود ، سخن آخرین است و گزارنده ى قضاوت راستین و نماینده ى مرز حق و باطل.

 بر فصول درخشنده ای چند از آن – که نمایشگر فضل مۆلف بزرگوار نیکوکارش بود – واقف آمدم و آن را براستى در کاوشگرى و باریک بینى و میانه روى و هم در قاطعیت بیان و استدلال ، و ریزه کارى و تتبع ، و پرهیز و احتیاط در نقل گفتارها ، و رادمنشى در مجادله ، و احاطه بر چیزهاى مناسب موضوع ، در عین روانى اسلوب ، و انسجام سخن ، و رسای در آنجا که سخن به ایجاز گفته ، و زیبای و گیرای در آنجا که سخن را به درازا کشانده درست همانند مۆلف بزرگوارش یافتم.

کتاب ، فراهم آمده ى فکرى منظم ، مبتکر و قوى است هماهنگى و پیوستگى اش آن را بصورت جویبارى سرشار و لبریز از اندوخته هاى عقلى و نقلى در آورده و به واحدهای بهم بسته و بنهایت غنى و کامل – از همه ى جهاتى که با موضوع متناسب است و موجب ارزش تمام – همانند ساخته است پیراستگیش همراه با جامعیت – و روشنى اش همراه با عمق – و نقد تحلیلى اش نقطه ى مرکزى این ممیزات است.

و اما مۆلف (شیخ راضی آل‏یاسین اعلى الله مقامه) خواننده مى تواند خصال بر گزیده‏اش را در زیبائیهاى این کتاب مشاهده کند و من اگر او را ندیده بودم ، بیگمان میتوانستم چهره ى او را با الهام از مطالب کتاب ، ترسیم کنم اینک این اثر اوست

که او را با چهره ای باز ، سیمای درخشنده ، سخنى شیرین ، طبعى هموار و آرام ، سینه ای گشاده ، خویى نرم ، ذهنى سرشار ، فهمى و دانشى فراوان ، اطلاعى وسیع ، انشای زیبا ، نکته سنجى ای شیرین ، کنایه پردازى ای لطیف ، استعاره ای نغز با گفتارى حکمت آموز و منطق و رفتارى دانش آفرین با اخلاقى بنهایت بزرگوارانه و فطرتى بنهایت سلیم ، دریاى مواجى از دانش آل محمد ، دانشمندى محقق داناى اسرار اهل بیت و روشنگر معضلات و شناساى سره از ناسره ى آن با این صفات بارز و صفات و سماتى دیگر بخواننده باز مى شناساند.

علامه در ادامه می‎فرمایند:

روش صلح را امام حسن علیه‏السلام از «صلح حُدَیبِیّه» اقتباس کرده بودند، یعنی از سیاست پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله و روش پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله بهترین سرمشق است.

 در همان صلح حدیبیه، برخی از خواص اصحاب بر پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله اعتراض کردند چنانکه برخی از دوستان امام حسن علیه‏السلام نیز در مورد «صلح ساباط» به ایشان اعتراض کردند، اما تصمیم مصلحانه امام سستی نگرفت و سینه ایشان رنج اعتراض را تحمل کرد، چنانکه رنج صلح را.

برای امام حسن علیه‏السلام بوسیله این صلح، امکان این امر دست داد که شخصیت خود را در کمین معاویه قرار دهند و از سویی که معاویه از آن غفلت دارد بر او بتازند و بنیادش را متزلزل سازند و پیروزی بنی امیه را با نیروی خود بنی‏امیه ریشه کن کنند.

اما برای امام از همه مهمتر این بود که پرده از چهره این طاغیان بردارند و آنان را آنطور که بودند بشناسانند تا میان آنان و عملی کردن کیدیهایی را که برای دین جدشان طرح‏ریزی کرده بودند، حایل شوند و این کار شد و پرده برداشته شد و بنی امیه به پرتگاه سقوط کشانیده شدند و للهِ الحَمد.

با همین زمینه‏سازی بود که برادرشان سید الشهداء توانستند قیام خود را که به وسیله آن خداوند راه قرآن را نشان داد، عَلَم کنند و درس عبرتی باشند برای خردمندان هر روزگار؛ امام حسن علیه‏السلام و امام حسین علیه‏السلام هر دو دو رویه یک رسالت بودند.