درباره من
مسجدحضرت ابوالفضل (علیه السلام) پایگاه امام خمینی(ره) اهواز-کوی انقلاب
بسم رب الشهداء و الصدیقین
السلام علیک یا امام عصر و الزمان (عج)
با سلام خدمت شما بازدیدکننده گرامی ، به وبلاگ مسجدحضرت ابوالفضل (ع) - پایگاه امام خمینی (ره) اهواز خوش آمدید .لطفا برای هرچه بهتر شدن مطالب این وبلاگ ، ما را از نظرات و پیشنهادات خود آگاه سازید و به ما در بهتر شدن کیفیت مطالب وبلاگ کمک کنید .
التماس دعا...
ادامه...
حضرت اباالفضل علیه السلام الگویی برای نسل امروز
حضرت اباالفضل علیه السلام الگویی برای نسل امروز
جمال حق ز سر تا پاست عباس به یکتایى قسم، یکتاست عباس
خدا داند که از روز ولادت امام خویش را مىخواست عباس
علم در دست، مشک آب بر دوش که هم سردار و هم سقاست عباس
نه در دنیا بود باب الحوائج شفیع خلق در عقباست عباس
هنوز از تشنه کامان شرمگین است ببین در علقمه تنهاست عباس
اگرچه زاده ام‌البنین است ولیکن مادرش زهراست عباس
حضرت ابوالفضل العباس علیه السلام در روز چهارم شعبان سال 26 ه. ق(1) در مدینه منوره دیده به جهان گشود.
پدر بزرگوارش على بن ابى طالب قنداقه او را در بغل گرفت و پس از خواندن اذان در گوش راست و اقامه در گوش چپ، نام او را عباس گذارد.
مورخان نوشتهاند: على علیه السلام او را به این خاطر عباس نامید که به شجاعت، قدرت، صلابت و شهامت او در جنگ با دشمنان و در رویارویى با جنگجویان آگاهى داشت.
مادر با فضیلتش فاطمه معروف به «ام‌البنین» دختر حزام بن خالد کلابى بود. (2)
واژه «عباس» از نظر لغوى به معناى «بسیار ترشرو» است. و یا به معناى شیرى که شیران دیگر از او فرار کنند.(3)انتخاب این نام نشان دهنده توان، قدرت، شجاعت و صلابت آن بزرگوار است. لذا مورخان نوشتهاند «سماه امیرالمومنین علیه السلام بالعباس لعلمه بشجاعته و سطوته و صولته و عبوسته فى قتال الاعداء و فى مقابلة الخصماء؛ على علیه السلام او را به این خاطر عباس نامید که به شجاعت، قدرت، صلابت و شهامت او در جنگ با دشمنان و در رویارویى با جنگجویان آگاهى داشت.» (4)
گاهى هم حضرت امیر علیه السلام قنداقه عباس را مىگرفت، آستین او را بالا مىزد و بازوانش را مىبوسید و گریه مىکرد و مىفرمود: «دست‌هاى او در راه یارى برادرش حسین قطع مىشود.» (5)
حضرت عباس القاب مختلفى دارد که هر یک بیانگر بخشى از مقام، عظمت و سجایاى اخلاقى اوست. «ممقانى» شانزده لقب براى او برشمرده است؛ مانند:
1. ابوالفضل؛ یعنى پدر فضایل (و یا او پسرى به نام فضل داشت)
2. ابوالقربه؛ که سقا و آبرسان بود.
3. قمر بنى هاشم؛ چون داراى چهرهاى زیبا بود. صاحب مقاتل الطالبین مىنویسد: «عباس، زیبا و نیک منظر بود، وقتى بر اسبى درشت هیکل سوار مىشد، پاهایش به زمین کشیده مىشد و به او قمر بنى هاشم مىگفتند!» (6)
استاد مرتضى مطهرى مىگوید: «عباس اندامى بسیار بلند و قامتى رشید و زیبا داشته که امام حسین علیه السلام از نگاه کردن به او لذت مىبرد.» (7)
4. عبد صالح (بنده شایسته)
5. المواسى (ایثارگر)
6. الفادى (فداکار)
7. الحامى (حمایت کننده)
8 . الواقى (نگهبان و محافظ)
9. الساعى (تلاشگر)
10. باب الحوائج (وسیله بر آمدن حاجات)
11. حامل اللواء (پرچمدار)
و ...
عباس با لبابه دختر عبیدالله بن عباس (پسر عموى پدرش امام على علیه السلام) ازدواج کرد و از او دو فرزند به نام عبیدالله و فضل (8) داشت .
در این نوشتار بر آنیم تا گوشه‌هایى از فضایل و اوصاف آن حضرت را که مىتواند الگو و اسوه ما باشد تقدیم شما خوانندگان گرامی کنیم:
صاحب مقاتل الطالبین مىنویسد: «عباس، زیبا و نیک منظر بود، وقتى بر اسبى درشت هیکل سوار مىشد، پاهایش به زمین کشیده مىشد و به او قمر بنى‌هاشم مىگفتند!»
الف) طاعت و بندگى
آنچه بیشتر از چهره حضرت عباس در ذهن‌ها به تصویر کشیده شده و زبان‌ها گویاى آن است شجاعت اوست و حال آن که قبل از همه چیز آن حضرت یک بنده سرا پا تسلیم الهى است، و تمام عظمت‌ها و ارزش‌هاى او زیر سایه همین بندگى و اطاعت محض الهى قرار دارد که به نمونه‌هایى اشاره مىکنیم:
1. بنده صالح خدا: امام صادق علیه السلام این لقب گران سنگ را به او داد؛ چنان که در زیارتنامه آن حضرت مىخوانیم: «السلام علیک ایها العبد الصالح المطیع لله ... ؛ سلام بر تو اى بنده صالح و فرمانبر خدا.» (9)
2. آثار سجده بر پیشانى: قرآن یکى از نشانههاى بندگان مخلص خدا را آثار سجده در پیشانى آنها مىداند: «سیماهم فى وجوههم من اثر السجود»(10)؛ «نشانههاى آنها در صورت‌هایشان بر اثر سجدههاى زیاد [در پیشگاه الهى نمایان] است.»
و حضرت عباس این گونه بود؛ در تاریخ مىخوانیم: «و بین عینیه اثر السجود؛ [در پیشانى] و بین چشمان او اثر سجده [نمایان] بود.» (11)
نقل شده که روى قاتل عباس که از طایفه «بنى دارم» بود، سیاه شده بود. علت را از او پرسیدند. گفت: «من مردى را که در وسط پیشانى او اثر سجده بود کشتم که نامش عباس بود.» (12)
و جعفر نقدى درباره او چنین مىگوید: «و هو من عظماء اهل البیت علما و ورعا و نسکا و عبادة؛ او از بزرگان اهل‌بیت است از نظر دانش و پارسایى و نیایش و عبادت.» (13)
این ویژگى عباس براى تمامى شیعیان درس بزرگى است تا بندگى خدا را در راس همه کارهاى خود قرار دهند و راز و نیاز و عبادت‌هاى شبانه و سجدههاى طولانى براى خدا را در زندگى خویش هرگز فراموش نکنند.
بسوزان دلى را که سوزى ندارد سحر کن شبى را که روزى ندارد
الهى به آن سر که شور تو دارد به آن دل که در سینه، نور تو دارد
به شوق شهیدان در خون تپیده به اشک یتیمان محنت کشیده
به نام عزیزى که نام از تو دارد به ملک ولایت، مقام از تو دارد
چنان کن که شرمنده، فردا نباشم سرافکنده در پیش زهرا نباشم
ب) ولایت مدارى و امامشناسى
از ویژگی‌هاى مهم حضرت عباس امامشناسى و اطاعت مطلق از امامان خویش بود .
پس از شهادت پدر بزرگوارش امام على علیه السلام ودایع امامت و مقام ولایت تامه به امام حسن مجتبى علیه السلام سپرده شد. عباس با جان و دل، فرمانبردار و مطیع بىچون و چراى برادر و امام خود بود. وقتى امام حسن علیه السلام مجبور شد با معاویه صلح کند و مورد طعن و شماتت «یا مذل المؤمنین؛ اى خوار کننده مؤمنان» قرار گیرد، حضرت عباس بیش از پیش همراه و در رکاب امام خویش بود، و با شمشیر برهنه مانند یک سرباز جانباز از برادر و امام خویش محافظت مىکرد. در مراسم تشییع آن حضرت که جنازه را تیرباران کردند، بر حضرت عباس خیلى گران آمد و اگر دستور امام و برادرش حضرت حسین علیه السلام نبود، از یکایک آنان انتقام مىگرفت .
استاد مرتضى مطهرى مىگوید: «عباس اندامى بسیار بلند و قامتى رشید و زیبا داشته که امام حسین علیه السلام از نگاه کردن به او لذت مىبرد.»
بعد از شهادت امام حسن علیه السلام همواره در خدمت امامش، حضرت حسین بن على علیهماالسلام بود . در مورد ولایت مدارى و امامشناسى حضرت عباس به نمونه‌هایى اشاره مىشود:
1. در زیارتنامه آن حضرت که از سخنان امام صادق علیه السلام است چنین مىخوانیم: «... المطیع لله و لرسوله و لامیرالمؤمنین والحسن والحسین صلى الله علیهم؛ [سلام بر تو اى بنده صالح و] مطیع خدا و رسولش و پیرو امیرمؤمنان و حسن و حسین که درود خدا بر آنان باد.» (14)
2. هنگام خروج از مدینه امام حسین علیه السلام ندا داد: «این اخى - این قمر بنى‌هاشم فاجابه العباس لبیک لبیک یا سیدى فقال له الامام علیه السلام: قدم لى یا اخى جوادى فاتى العباس بالجواد الیه؛ کجاست برادرم ... کجاست ماه بنى‌هاشم؟ پس عباس جواب داد: بله بله اى آقاى من! آنگاه امام حسین علیه السلام فرمود: اى برادر، اسبم را حاضر کن، پس عباس اسب حضرت را حاضر نمود.» (15)
3. در عصر تاسوعا شمر با چهار هزار نفر وارد کربلا شد. یکى از نقشههاى او براى کاستن از یاران امام حسین علیه السلام امان دادن به عباس و برادران او بود. وقتى جناب عباس شنید که شمر امان نامه آورده اصلا به او اعتنا نکرد و جواب او را نداد، تا این که امامش به او فرمان داد که جواب شمر را بگوید، عباس فرمود: «چه مىگویى؟» عرض کرد: «شما و برادرانت در امانید.» عباس غیرتمند سراسر وجودش آتش گرفت و فریاد او بلند شد: «تبت یداک و لعن ما جئت به من امانک یا عدو الله اتامرنا ان نترک اخانا و سیدنا الحسین بن فاطمة و ندخل فى طاعة اللعناء و اولاد اللعناء اتومننا وابن رسول الله لا امان له؛ دست‌هایت بریده باد و لعنت [خدا] بر آنچه که از امان نامه آوردهاى. اى دشمن خدا! آیا دستور مىدهى که ما برادرمان و آقایمان حسین علیه السلام پسر فاطمه علیهاالسلام را رها کنیم و داخل اطاعت لعنتشدگان و فرزندان لعنتشدگان شویم؟ [عجبا] آیا به ما امان مىدهى در حالى که فرزند رسول خدا [حسین بن على] در امان نیست.» (16)
این جملات حاکى از معرفت و عشق عمیق حضرت عباس به امام خویش حسین بن على علیه السلام است. به این جهت است که مورخان نوشتهاند؛ عباس در کربلا به خاطر تعصبات قبیلهاى و خانوادگى با دشمن نمىجنگید:
«... بل کان یعرف ان دین الله قائم بالحسین و هو عمودالدین، مجاهد عن دین الله و عن شریعة المصطفى و حامى عن ابن رسول الله و عن بنات الزهراء کما قال انى احامى ابدا عن دینى و عن امام صادق الیقین نجل النبى الطاهر الامین؛ بلکه همواره مىشناخت که دین خدا به حسین علیه السلام پاینده است و او ستون دین است و براى دین خدا و شریعت پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله جهاد [و مبارزه] مىکند و [بدین جهت، حضرت عباس با جان و دل] از فرزند رسول خدا و از دختران زهرا حمایت و پشتیبانى کرد؛ چنان که خود فرمود:
«به خدا اگر دست راستم را قطع کردید به راستى [همچنان] از دینم حمایت مىکنم و از امامى که یقین راستین دارد [دفاع مىکنم؛ آن امامى که] پسر دختر پیامبر پاک و امین مىباشد.» (17)
از این جا به ویژگى سومى در وجود حضرت عباس پى مىبریم و آن شناخت و معرفت آن جناب است .
استاد مرتضى مطهرى مىگوید: «عباس اندامى بسیار بلند و قامتى رشید و زیبا داشته که امام حسین علیه السلام از نگاه کردن به او لذت مىبرد.»
ج) بصیرت ژرف
بیشتر منحرفان از امامت و ولایت، ظاهربین و ساده اندیشند. قرآن کریم درباره دنیاپرستان مىفرماید: «یعلمون ظاهرا من الحیاة الدنیا و هم عن الآخرة هم غافلون»؛ «آنان تنها ظاهرى از زندگى دنیا را مىدانند و از آخرت غافلند.» (18) ولایت مداران باید ژرف اندیش و ژرف نگر باشند .
از امتیازات ویژه حضرت عباس، بصیرت نافذ و ژرف اندیشى خاصى بود که تمام خطوط جامعه و رگههاى کفر و نفاق را به خوبى مىشناخت، و ولایت‌مداران را نیز دقیقا شناسایى کرده بود. امام صادق علیه السلام درباره عمویش عباس مىفرماید:
«کان عمنا العباس نافذ البصیرة؛ عموى ما عباس داراى بصیرت ژرف بود.» (19)
در مقابل، یکى از کاستی‌هاى عمر سعد که به دام یزید و ابن زیاد افتاد، نداشتن تیزبینى و بصیرت بود. ابن زیاد با بهره‌بردارى از این کمبود فکرى، فردى فرومایه و هزار چهره؛ یعنى «شبث ربعى» را با او همراه ساخت تا او را توجیه کند. شبث کوشید به عمر سعد القا کند که حسین، کافر حربى است که قتلش واجب مىشود و به همین جهت، قتل او در ماه حرام اشکالى ندارد. (20)
ولایت مدارى و ژرف اندیشى، از نیازهاى شدید زمان ما براى تمام طبقات است؛ چرا که بصیرت ژرف و عمیق اندیشى باعث مىشود خطوط فکرى و سیاسى را به خوبى بشناسند و در موضع گیری‌ها دقیقا بر خط صحیح و مستقیم امامت و ولایت سیر نمایند .
امام صادق علیه السلام درباره عمویش عباس مىفرماید: «کان عمنا العباس نافذ البصیرة؛ عموى ما عباس داراى بصیرت ژرف بود.» |
د) شجاعت
از صفات بارز و برجسته حضرت عباس که همگان حتى غیرمسلمانان با آن آشنایى دارند، شجاعت و دلیرى ایشان است. از آغاز امیرالمؤمنین علیه السلام براى این موضوع سرمایه‌گذارى نموده بود، آنجا که به برادرش عقیل - که اطلاعات وسیعى از نسب قبایل عرب و تاریخ گذشته آن روز داشت - سفارش فرمود که از اقوام اصیل و شجاع عرب، همسرى براى من انتخاب کن که زاده شجاعان و وارث دلاورى و شهامت باشد؛ زیرا مىخواهم از این ازدواج، فرزند شجاع و دلیرى به دنیا بیاید. عقیل پس از بررسى و جستجو «ام‌البنین کلابیه» را پیشنهاد کرد، که حضرت با او ازدواج کند؛ چرا که در جامعه [آن روز] شجاعتر و دلیرتر از اجداد و پدران او نبود. (21)
از «حضرت ام‌البنین» چهار پسر رشید و قهرمان به نام عباس، عبدالله، عثمان و جعفر به دنیا آمدند، که بزرگترین و شجاعترین آنها حضرت عباس بود .
استاد شهید مطهرى مىگوید: «آرزوى على علیه السلام در ازدواج با ام‌البنین در وجود مقدس حضرت ابوالفضل علیه السلام تحقق یافت.» (22)
به نمونه‌هایى که شجاعت آن حضرت را مىرساند اشاره مىکنیم:
1. درباره ویژگی‌هاى حضرت عباس در تاریخ مىخوانیم:
«کالجبل العظیم و قلبه کالطود الجسیم لانه کان فارسا هماما و بطلا ضرغاما و کان جسورا على الطعن والضرب فى میدان الکفار والحرب؛ [عباس] مانند کوهى بزرگ، و قلبش بسان کوهى خشن [و استوار] بود؛ چرا که او جنگ آورى بلند همت و سلحشورى شیرگون بود و در [وارد کردن] نیزه و ضربات [بر دشمن] در میدان نبرد با کفار جسور [و بىباک] بود.»
2. در معالى السبطین چنین بیان شده است: «ولا یقاس بشجاعته الا شجاعة ابیه و اخیه؛ شجاعت عباس با شجاعت پدرش[على علیه السلام] و برادرش [امام حسین علیه السلام] مقایسه مىشود.» (23)
در تاریخ مىخوانیم: «هنگامى که عباس کشته شد، مردان [دشمن از هر سو] بر اصحاب امام حسین حمله ور شدند.» |
و در ادامه مىگوید: «در شجاعت عباس همین بس که وقتى دشمنان صداى او را مىشنیدند رگ‌هاى بدنشان مىلرزید و از ترس صولت و قدرت او، قلب‌هایشان از وحشت مىتپید و پوست بدنشان جمع مىشد. با توجه به این شجاعت و شهامت بود که ابن زیاد براى او امان نامه فرستاد و به خیال خام خود مىخواست که او را از حسین علیه السلام بگیرد.» (24)
همین شجاعت و قدرت او بود که پشتوانه محکمى براى امام حسین علیه السلام بود؛ هر چند تکیه امام حسین علیه السلام بر خداوند بود، اما وجود حضرت عباس که یک بنده خالص شجاع و توانمند خداوند بود در واقع یارى خدا از طریق اسباب طبیعى بود؛ لذا شهادت حضرت عباس سخت بر امام حسین علیه السلام اثر گذاشت و صریحا آنگاه که کنار بدن برادر آمد فرمود:
«الآن انکسر ظهرى و قلت حیلتى؛ اکنون کمرم شکست و راه چارهام کم شد.» (25)
این سخنان از زبان معصومى صادر مىشود که تعارف و زیادگویى و خلاف واقع در کلام و مرامشان راه ندارد. و وقتى که عباس اجازه میدان خواست امام حسین علیه السلام فرمود: «اذا مضیت تفرق عسکرى؛ هرگاه [از دستم] بروى سپاهم از هم مىباشد.»
تاریخ نویسان نوشتهاند: «لم یبق الحسین بعد ابى الفضل الا هیکلا شاخصا معرى عن لوازم الحیاة؛ از امام حسین بعد از [مرگ] ابى الفضل جز هیکلى [و مشتى استخوان] خالى از لوازم حیات و زندگى باقى نماند.» (26)
دشمنان هم سخت از مرگ عباس شاد شدند و جرات و جسارت پیدا کردند، و بر اصحاب و خیمههاى امام حسین علیه السلام حملهور شدند. در تاریخ مىخوانیم: «لما قتل العباس تدافعت الرجال على اصحاب الحسین؛ (27)هنگامى که عباس کشته شد، مردان [دشمن از هر سو] بر اصحاب امام حسین حملهور شدند.»
تا تو بودى خیمهها آرام بود دشمنم در کربلا ناکام بود
تا تو بودى من پناهى داشتم با وجود تو سپاهى داشتم
تا تو بودى خیمهها غارت نشد بعد تو کس حافظ یارت نشد
تا تو بودى چهره نیلى نبود دست‌ها آماده سیلى نبود
تا تو بودى دست زینب باز بود بودنت بهر حرم اعجاز بود
تا که مشکت پاره و بىآب شد دشمن پر کینهات شاداب شد
ه) وفا و فداکارى عباس
یادم ز وفاى اشجع الناس آید وز چشم ترم سوده الماس آید
آید به جهان اگر حسین دگرى هیهات برادرى چو عباس آید
وفا از بارزترین صفات مردان تاریخ و نشانه قوت دین و قدرت امانت دارى است. وفا دژ مستحکمى است که انسان را تا پایان خط در مسیر راه نگه مىدارد.» (28)
در وفا و فداکارى نیز حضرت عباس سرآمد روزگار و الگوى پاکان وفادار، و فداکاران ایثارگر است. در این بخش پایانى، به نمونه‌هایى از وفا و فداکارى حضرت عباس اشاره مىکنیم:
صاحب معالى السبطین می‌نویسد: «در شجاعت عباس همین بس که وقتى دشمنان صداى او را مىشنیدند رگ‌هاى بدنشان مىلرزید و از ترس صولت و قدرت او، قلب‌هایشان از وحشت مىتپید و پوست بدنشان جمع مىشد. با توجه به این شجاعت و شهامت بود که ابن زیاد براى او امان نامه فرستاد و به خیال خام خود مىخواست که او را از حسین علیه السلام بگیرد.»
1. رد امان نامه: رد امان نامه ابن زیاد و شمر - که قبلا به آن اشاره شد - نشانه وفاى عباس است.
2. اعلان وفادارى در شب عاشورا: در شب عاشورا امام حسین علیه السلام در خطبه معروف خود فرمود: «من به همه شما رخصت رفتن دادم؛ پس همه آزادید بروید و بیعتى که از جانب من به گردن شما بود برداشتم و این شب که شما را فرا گرفته فرصتى است، آن را شتر رهوار خود کنید و به هر سو که مىخواهید بروید.» آنگاه چراغ را خاموش کرد و فرصت خوبى براى رفتن بود.
اولین کسى که وفاى کامل خود را ابراز داشت، حضرت عباس وفادار بود: «فبدا القول العباس بن على علیه‌السلام فقال له: لم نفعل ذلک؟ النبقى بعدک؟ لا ارانا الله ذلک ابدا؛ آنگاه عباس، فرزند على آغاز به سخن نمود، پس به امام حسین علیه السلام عرض کرد: براى چه این کار را انجام دهیم؟ آیا براى آن که بعد از شما باقى باشیم؟ نه، خدا این را [یعنى جدایى از شما را] هرگز به ما نشان ندهد.» (29)
شاها من ار به عرش رسانم سریر فضل مملوک این جنابم و محتاج این درم
گر بر کنم دل از تو و بردارم از تو مهر این مهر بر که افکنم و این دل کجا برم
3. اوج وفا در شط فرات: حضرت عباس علیه السلام بعد از شهادت على اکبر مىخواست به میدان برود، اما برادر به او اجازه میدان رفتن نداد، بعد از اصرار زیاد فرمود: مقدارى آب براى کودکان بیاور .
پیشانى حسینش را بوسید و به سوى فرات حرکت کرد، مشک را پر از آب کرد، خود نیز تشنه بود، مىخواست آب بنوشد: «فذکر عطش الحسین و من معه فرقى الماء (30)؛ سپس به یاد تشنگى حسین و همراهان [و کودکان] افتاد، پس آب را [روى آب] ریخت.» و بر خود خطاب کرد:
یا نفس من بعد الحسین هونى و بعده لا کنت ان تکونى
هذا الحسین وارد المنون و تشربین بارد المعین
تالله ما هذا فعال دینى (31)
«اى نفس! بعد از حسین خوارى و ذلت بر تو باد و بعد از او [حسین علیه السلام] تو نباید باشى تا زنده بمانى، حسین در آستانه مرگ قرار گرفته و تو آب خنک و گوارا مىنوشى؟ به خدا قسم این کار دین [و آیین] من نیست.»
آنگاه فریاد برآورد: «والله لا اذوق الماء و سیدى الحسین عطشانا (32)؛ به خدا قسم آب نمىنوشم در حالى که آقاى من حسین تشنه است.»
عباس بىوفا تو نبودى کنون چه شد نوشى تو آب مانده حسینت در انتظار
اعتراف دشمن به وفاى عباس
هنگامى که وسایل غارت شده کربلا را به شام نزد یزید بردند، در میان آنها پرچم بزرگى بود. یزید و حاضران در مجلس دیدند همه پرچم سوراخ و صدمه دیده، ولى دستگیره آن سالم است. یزید پرسید: «این پرچم را چه کسى حمل مىکرد؟» گفته شد: «عباس بن على». یزید از روى تعجب و تجلیل از آن پرچم سه بار برخاست و نشست و گفت:
«انظروا الى هذا العلم فانه لم یسلم من الطعن والضرب الا مقبض الید التى تحمله؛ به این پرچم بنگرید، [که بر اثر صدمات] نیزه و زدن [شمشیر] جایى از آن سالم نمانده جز دستگیره آن که [پرچمدار] آن را با دست حمل مىکرده است.»
سالم ماندن دستگیره پرچم، نشان از آن دارد که پرچمدار تمام ضربات نیزه و شمشیر را که بر دستش وارد مىشده تحمل مىکرده ولى پرچم را رها نساخته است .
آنگاه یزید گفت: «ابیت اللعن یا عباس، هکذا یکون وفاء الاخ لاخیه؛ لعن [و ناسزا] را از خودت دور ساختى اى عباس! [و ناسزا زیبنده تو نیست]. این چنین است [رسم و معناى] وفادارى برادر نسبت به برادرش.»(33)
آرى، وفاى حضرت عباس آن قدر فراوان و در حد اعلاست که پلیدترین دشمنان او هم نمىتوانند آن را انکار کنند.
پنج امامى که ترا دیدهاند دست علم گیر تو بوسیدهاند
چشم خداوند چو دست تو دید بوسه زد و اشک ز چشمش چکید
وفا و فداکارى عباس در سخنان معصومین علیهم السلام
1. امام سجاد علیه السلام فرمود: «رحم الله عمى العباس فلقد آثر وابلى وفدى اخاه بنفسه حتى قطعت یداه؛ خداوند رحمت کند عمویم عباس را که حقیقتا ایثار و جانبازى نمود و جانش را فداى برادر نمود تا آنجا که دست‌هایش قطع شد.» (34)
2 . امام صادق علیه السلام فرمود: «اشهد لقد نصحت لله و لرسوله و لاخیک فنعم الاخ المواسى؛ شهادت مىدهم که تو براى خدا و رسولش و برادرت خیرخواهى نمودى، پس تو چه نیکو برادر فداکار بودى.» (35)
3. امام زمان علیه السلام در زیارت ناحیه مقدسه خطاب به عمویش عباس مىفرماید: «السلام على ابى الفضل العباس المواسى اخاه بنفسه؛ سلام بر ابوالفضل العباس که با جان خویش با برادر همدردى [و براى او فداکارى] نمود.»
در تاریخ مىخوانیم: [عباس] مانند کوهى بزرگ، و قلبش بسان کوهى خشن [و استوار] بود؛ چرا که او جنگ آورى بلند همت و سلحشورى شیرگون بود و در [وارد کردن] نیزه و ضربات [بر دشمن] در میدان نبرد با کفار جسور [و بىباک] بود.
پىنوشتها:
1- برخى سال تولد او را سال 24 ه . ق دانستهاند، ر . ک: حسین اسدى، اسوههاى عاشورا .
2- منتهى الامال، ج1، ص136 .
3- معارف و معاریف، ج7، ص 206 .
4- جعفر نقدى، زینب کبرى، ص12 .
5- معالى السبطین، ج1، ص26 .
6- تنقیح المقال، ج2، ص128 .
7- علامه مرتضى مطهرى، حماسه حسینى، ج2، ص118 .
8- منتهى الامال، ج1، ص137 - 138. برخى نوشتهاند که او دو فرزند دیگر به نام محمد و قاسم داشت که در کربلا به شهادت رسیدند. ر . ک: الوقایع و الحوادث، ملبوبى، ج3، ص30 .
9- مفاتیح الجنان، زیارتنامه حضرت عباس، ص715 .
10- فتح/28 .
11- ذریعه، ص122 .
12- الوقایع والحوادث، ج2، ص30/ سوگنامه آل محمد صلى الله علیه و آله، ص293 .
13- زینب کبرى علیهاالسلام، ص12 .
14- مفاتیح الجنان، ص715 .
15- موسوعة کلمات الحسین علیه السلام، ص298 .
16- وقایع الایام، ویژه محرم، ص264 .
17- معالى السبطین، ج1، ص270/ نفس المهموم، شیخ عباس قمى، ص177 .
18- روم/7 .
19- نفس المهموم، ص176/ ر . ک: اعیان الشیعه، ج7، ص430 .
20- جام عبرت، سید حسین اسحاقى، ج2، ص104 .
21- منتهى الامال، ص 136/ ر . ک: تنقیح المقال، ج2، ص128 .
22- حماسه حسینى، ج1، ص59 .
23- معالى السبطین، ج1، ص267 .
24- همان .
25- مقتل خوارزمى، ج2، ص30 .
26- مقتل مقرم، ص269 .
27- ذریعه، ص124 .
28- عناوین برگرفته از روایات است. ر . ک: منتخب میزان الحکمه، محمدى رى شهرى، ص542 .
29- همان، ص400 .
30- کبریت الاحمر، ص 159/ منتخب التواریخ، ص258 .
31- ر . ک: ناسخ التواریخ، ج2، ص345 .
32- بحارالانوار، ج 45، ص41/ ترجمه مقتل ابى مخنف، ص97 .
33- دین و تمدن، ج1، ص288 و ر . ک: سوگنامه آل محمد صلى الله علیه و آله، ص300 .
34- بحارالانوار، ج 44، ص 298/ تنقیح المقال، ج2، ص128 .
35- مفاتیح الجنان، زیارتنامه حضرت عباس علیه السلام .
